Gia Lai là tỉnh phía Bắc Tây Nguyên, phía Đông giáp Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên, phía Tây giáp tỉnh Ratanakiri Camphuchia, phía Nam giáp Đắk Lắk, phía Bắc giáp Kon Tum. Tỉnh có diện tích tự nhiên 15.536,9 km2 với 17 đơn vị hành chính gồm thành phố Pleiku, 2 thị xã An Khê, Ayunpa và 14 huyện Chư Păh, Chư Prông, Đăk Đoa, Chư Sê, Chư Pưh, Phú Thiện, Mang Yang, Krông Pa, Krông Chro, K’bang, Ia Pa, Ia Grai, Đức Cơ, Đăk Pơ. Thành phố Pleiku là trung tâm kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội của tỉnh.
THÔNG TIN CHUNG VỀ TỈNH GIA LAI
Gia Lai có độ cao trung bình 700 – 800m so với mặt nước biển nên khí hậu trong lành mát mẻ với hai mùa rõ rệt: mùa mưa và mùa khô, trong đó, mùa mưa bắt đầu từ tháng 5 và kết thúc từ tháng 10, mùa khô từ tháng 11 đến tháng 4 năm sau. Nhiệt độ trung bình năm từ 22 – 250 C. Là một tỉnh có nguồn tài nguyên du lịch khá phong phú, đa dạng với nhiều cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ, nhiều thắng cảnh đẹp, có nền văn hóa bản địa đặc sắc với “không gian văn hóa Cồng Chiêng Tây Nguyên” đã được UNESCO công nhận là di sản văn hóa Phi vật thể đại diện của nhân loại hấp dẫn du khách tham quan, ưa thích khám phá, tìm hiểu nền văn hóa đậm đà bản sắc Tây Nguyên.
- Thành phố Pleiku:
Thành phố Pleiku là đô thị loại 2, phía bắc Tây Nguyên, nằm trên trục giao thông giữa quốc lộ 14, quốc lộ 19 nối thông suốt cả nước, gần ngã ba Đông Dương, nằm trên cung đường Hồ Chí Minh, và trong vùng tam giác tăng trưởng các tỉnh lân cận và các quốc gia láng giềng như Campuchia, Lào.
Tổng diện tích tự nhiên là 26.661 km2, là trung tâm kinh tế, chính trị, văn hóa – xã hội của tỉnh Gia Lai.
Dân số: 214.710 người
- Thị xã An Khê:
Thị xã An Khê nằm trên quốc lộ 19, cách Pleiku 90 km, cách Quy Nhơn 79 km. Nằm giữa 2 đèo An Khê (Giáp huyện Tây Sơn, tỉnh Bình Định), Mang Yang (Giáp với huyện Mang Yang, tỉnh Gia Lai). Thị xã An Khê phía đông giáp tỉnh Bình Định, phía tây và nam giáp huyện Đắk Pơ, phía bắc giáp huyện K’Bang và tỉnh Bình Định. Diện tích tự nhiên là 76.830 km2
Dân số: 63.118 người
- Thị xã Ayun Pa
Thị xã Ayun Pa nằm ở phía Đông Nam tỉnh Gia Lai. Phía Đông giáp huyện Ia Pa và huyện Krông Pa; Phía Tây giáp huyện Phú Thiện, Phía Nam giáp huyện Ea H’leo, tỉnh Đắk Lắk, Phía Bắc giáp huyện Phú Thiện và huyện Ia Pa.
Diện tích tự nhiên là 287.520 km2 (2013)
Dân số: 35.463 người (2013)
- Huyện Chư Păh
Phía Tây và Tây Bắc giáp với hai huyện Sa Thầy và Ia H’Drai, tỉnh Kon Tum. Phía Bắc giáp với thành phố KonTum. Phía Đông Bắc giáp huyện Kon Rẫy, tỉnh Kon Tum. Phía Đông Giáp với huyện Đăk Đoa, tỉnh Gia Lai. Phía Nam giáp với thành phố Pleiku và huyện Ia Grai, tỉnh Gia Lai.
Diện tích tự nhiên là 988.660 km2(2013)
Dân số: 71.000 người (2013)
- Huyện Chư Prông
Phía Bắc giáp với các huyện Đức Cơ, Ia Grai; phía Đông giáp thành phố Pleiku, Đăk Đoa, Chư Sê; phía Nam giáp với Ea Súp (Đăk Lắk) và phía Tây giáp với Campuchia.
Tên huyện được đặt theo tên ngọn núi cao nhất vùng – núi Chư Prông “Chưprông” theo tiếng J’ rai có nghĩa là “ngọn núi lớn”, “chư” là ngọn núi, “prông” là lớn.
Diện tích tự nhiên: 1.687,5 km2
Dân số: 75.363 người
- Huyện Chư Pưh
Phía đông giáp huyện Chư Sê và huyện Phú Thiện, phía tây giáp huyện Chư Prông, phía Nam giáp tỉnh Đăk Lắk, phía bắc giáp huyện Chư Sê.
Diện tích tự nhiên: 716.95 km2
Dân số: 54.890 người
- Huyện Chư Sê
Huyện Chư Sê cách thành phố Pleiku 40 km về phía nam. Quốc lộ 14 nối ngã ba Chư Sê với Đăk Lăk, Đăk Nông, Bình Phước, Bình Dương và thành phố Hồ Chí Minh. Từ ngã ba Chư Sê cũng có thể đi theo quốc lộ 25 đến thành phố Tuy Hòa, tỉnh Phú Yên.
Diện tích tự nhiên: 64.296 km2
Dân số của huyện: 94.389 người.
- Huyện Đăk Đoa
Phía Bắc giáp huyện Kbang, phía Đông và Đông Nam giáp huyện Mang Yang, phía Nam giáp huyện Chư Sê, góc phía Tây Nam giáp huyện Chư Prông, Phía Tây Nam giáp thành phố Pleiku, phía tây Bắc giáp huyện Chư Păh. Phía Bắc giáp huyện Kon Plông tỉnh Kon Tum.
Diện tích tự nhiên: 980.410 km2
Dân số: 86.169 người
- Huyện Đăk Pơ
Phía Đông giáp thị xã An Khê và tỉnh Bình Định, phía Tây giáp huyện Mang Yang, phía nam giáp huyện Kông Chro, phía bắc giáp huyện K’bang.
Diện tích tự nhiên: 49.961,50 km2
Dân số: 39.604 người
- Huyện Đức Cơ
Phía Bắc giáp huyện Ia Grai, phía Nam giáp huyện Chư Prông, phía Đông giáp huyện Chư Prông, phía Tây giáp Cam Pu Chia.
Diện tích tự nhiên: 723.120 km2
Dân số: 54.339 người
- Huyện Ia Grai
Phía Bắc giáp huyện Chư Păh và Sa Thầy (Kon Tum), Phía Đông giáp Thành phố Pleiku, Phía Nam giáp huyện Chư Prông và Đức Cơ, Phía Tây giáp tỉnh Ratanakiri (Campuchia)
Diện tích tự nhiên: 1.157,3 km2
Dân số: 89.297 người
- Huyện Ia Pa
Phía Bắc giáp Kông Chro, Phía Đông Bắc giáp Chư sê và Mang Yang, phía Nam giáp Krông pa và Ayun Pa, phía Tây giáp Phú Thiện.
Diện tích tự nhiên: 870.9 km2
Dân số: 45.730 người
- Huyện Kbang
Phía Tây giáp huyện Đăk Đoa, Mang Yang. Phía Nam giáp thị xã An Khê và Đăk Pơ. Phía Đông giáp Quảng Ngãi và Bình Định. Phía Bắc giáp với huyện Kon Plông tỉnh Kon Tum.
Diện tích tự nhiên: 1.845.23 km2
Dân số: 57.397 người
- Huyện Kông Chro
Phía Bắc giáp huyện Đăk Pơ, phía Nam giáp huyện Ia Pa, phía Tây giáp huyện Mang Yang, phía Đông giáp tỉnh Bình Định.
Diện tích tự nhiên: 1.259,50 km2
Dân số: 45.093 người
- Huyện Krông Pa
Nằm ở phía đông nam của tỉnh Gia Lai, phía tây giáp với huyện Ea H’leo và thị xã Ayun Pa ; phía bắc giáp Ia Pa; phía đông bắc giáp huyện Đồng Xuân, Phú Yên; phía đông giáp huyện Sơn Hòa, Phú Yên; phía đông nam giáp huyện Sông Hinh, Phú Yên; phía nam giáp huyện Ea Kar, Đak Lak ; phía tây nam giáp huyện Krông Năng, Đak Lak.
Diện tích tự nhiên: 1.623,6 km2
Dân số: 56.400 người
- Huyện Mang Yang
Phía Tây của Mang Yang giáp huyện Đak Đoa, phía Đông Bắc giáp huyện K’bang, phía Đông giáp các huyện Đăk Pơ và Kông Chro, phía Tây Nam giáp Ia Pa, Tây Nam giáp huyện Chư Sê.
Diện tích tự nhiên: 1.126,1 km2
Dân số: 44.132 người
- Huyện Phú Thiện
Phía đông giáp huyện Ia Pa; phía bắc và phía tây giáp huyện Chư Sê; phía nam giáp thị xã Ayun Pa.
Diện tích tự nhiên: 50.191 km2
Dân số: 72.060 người
BẢN ĐỒ GIA LAI FULL HD
Tiềm năng là vậy, tuy nhiên so với vài tỉnh lân cận thì du lịch Gia Lai vẫn phát triển chưa tương xứng. Tỉnh Đak Lak năm 2012 đón 325.000 lượt khách, doanh thu 287 tỷ đồng; 6 tháng đầu năm 2013 đón 182.500 lượt khách, doanh thu 174 tỷ đồng. Toàn tỉnh hiện có 28 đơn vị kinh doanh du lịch lữ hành, trong đó có 5 đơn vị kinh doanh quốc tế; 159 khách sạn, nhà nghỉ với 3.154 phòng, 5.411 giường, 2 khách sạn đạt tiêu chuẩn 4 sao, 3 khách sạn 3 sao và 5 khách sạn 2 sao.
Ngành du lịch Kon Tum tuy “sinh sau đẻ muộn” nhưng trong năm 2010 cũng đón đến 115.000 lượt khách, doanh thu 60 tỷ đồng; 6 tháng đầu năm 2012 đón 90.000 lượt, trong đó có hơn 42.000 lượt khách quốc tế, doanh thu hơn 42 tỷ đồng. Toàn tỉnh có 3 đơn vị kinh doanh du lịch lữ hành, 52 khách sạn, nhà nghỉ với 1.000 phòng, 2.300 giường. Tỉnh Bình Định du lịch năm 2012 tăng 24% so năm 2011, doanh thu tăng 30%, lượng khách quốc tế năm 2012 là 1.341.567 lượt, dự kiến trong năm nay đạt 1.558.000 lượt khách quốc tế.
Với các thông tin nêu trên có thể nhận thấy tuy du lịch Gia Lai phát triển nhưng chưa tương xứng với tiềm năng. Vì sao? Có thể dẫn ra một số nguyên nhân cơ bản như sau: Trước hết Gia Lai chưa quan tâm đầu tư tu bổ, nâng cấp các danh thắng. Bên cạnh đó nhiều nơi chưa biết cách “mở hầu bao” của du khách: Tham quan quần thể di tích Tây Sơn Thượng đạo, đường 7 sông Bờ, đi thuyền thưởng ngoạn hồ Sê San hay Ayun Hạ du khách không biết tìm gì, mua gì để mang về làm vật kỷ niệm. Cũng không có chỗ nghỉ qua đêm… Làng voi Nhơn Hòa đã bị xóa sổ từ lâu, món phở khô 2 tô vốn dĩ là của Pleiku nay đã “chuyển thương hiệu” sang Đak Lak và xuống tận Sài Gòn.
Hay như chợ Mới Pleiku-nay là Trung tâm Thương mại-nơi luôn được du khách đến tham quan, mua sắm thì cũng không có gì là sản vật đặc trưng, đã vậy buổi sáng đến 8 giờ các quầy hàng ở tầng 1, tầng 2 khu nhà lồng mới mở cửa, chiều chưa đến 17 giờ đã đóng cửa ra về. Trong khi đó ngay như đất nước Campuchia sát bên ta chỉ mới đầu tư cho du lịch trong vài năm gần đây đã có những việc ta cần học tập. Đó là tham quan các cụm thắng cảnh du khách chỉ mua vé một lần (có in ảnh, ngày tham quan và giá vé) bao gồm cả phí vệ sinh. Song song với tham quan khách có thể mua sắm nhiều thứ văn hóa phẩm hoặc thưởng thức ẩm thực đặc trưng của vùng miền phù hợp túi tiền. Ở Siem Reap hay Phnom Penh chợ nào cũng bán đến gần nửa đêm để phục vụ du khách và chợ nào cũng có những sản vật đặc trưng.
| Du lịch Gia Lai có 2 đơn vị kinh doanh lữ hành, khoảng 50 khách sạn, nhà nghỉ với gần 2.000 giường. Trong năm 2011 đón 170.000 lượt khách, doanh thu 150 tỷ đồng, tuy nhiên khách quốc tế giảm 7,9% so năm 2010. Năm 2012 đón 8.500 lượt khách quốc tế, 195.000 lượt khách nội địa, doanh thu 180 tỷ đồng. |
Không thể phủ nhận những gì mà ngành du lịch Gia Lai đã làm trong thời gian qua, đó là tổ chức Festival Cồng chiêng quốc tế, đầu tư cho hệ thống khách sạn, nhà hàng, xây dựng các điểm vui chơi, liên kết các tour du lịch… song để kiến tạo một đường băng hoàn chỉnh cho ngành công nghiệp không khói này cất cánh thì còn rất nhiều công việc phải làm, trong đó có những công việc đòi hỏi phải có cơ chế thông thoáng hơn và có sự phối hợp giữa nhiều ngành, kể cả quảng bá trên các phương tiện truyền thông.
Chẳng hạn để phục vụ cho du khách, nhất là du khách nước ngoài nghiên cứu về lịch sử, dân tộc, văn hóa ở những địa danh nổi tiếng như: Di chỉ Biển Hồ (Pleiku), Plei Me (Chư Prông), sân bay dã chiến Chư Nghé (Ia Grai), đồi Chư Pao (Chư Pah), Vua Lửa (Phú Thiện), Vua Nước (Chư Pưh)… thì không chỉ ngành du lịch mà còn phải được chính quyền và các ngành hữu quan quan tâm. Bên cạnh đó cơ sở hạ tầng phục vụ cho du lịch tại các điểm tham quan cũng phải được triển khai đồng bộ, kể cả trong hoặc ngoài cự ly 50 km giữa các tuyến, điểm, ưu tiên đầu tư cho các phương tiện vui chơi, nghỉ ngơi và ẩm thực như nhà nghỉ theo kiểu nhà sàn, du thuyền, nhà hàng nổi trên hồ… thậm chí xây dựng cả hệ thống cáp treo hoặc monorail chạy quanh các điểm du lịch để du khách có thể tham quan từ trên cao.
Cuối tháng 11-2012, ngành Văn hóa-Thể thao và Du lịch 4 tỉnh: Quảng Ngãi, Bình Định, Kon Tum và Gia Lai tổ chức hội nghị liên kết phát triển du lịch, tham dự có lãnh đạo các sở và hơn 40 doanh nghiệp kinh doanh lữ hành, khách sạn của 4 tỉnh. Hội nghị đã thảo luận các giải pháp liên kết nhằm đưa du lịch 4 tỉnh cùng phát triển ngang tầm với tiềm năng. Đặc biệt mới đây Thủ tướng Chính Phủ đã ký quyết định phê duyệt “Quy hoạch tổng thể phát triển du lịch vùng Tây Nguyên đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030”.
Theo đó, đến năm 2020 cơ bản sẽ hoàn thành được sự liên kết phát triển du lịch giữa các địa phương trong vùng Tây Nguyên. Đến năm 2030, du lịch Tây Nguyên trở thành một ngành kinh tế quan trọng thúc đẩy các ngành khác phát triển; đóng góp của du lịch trong GDP đạt 4.040 tỷ đồng (tương đương 197 triệu USD) vào năm 2015, đạt 7.524 tỷ đồng (tương đương 367 triệu USD) vào năm 2020. Tổng nhu cầu vốn đầu tư cho du lịch của 5 tỉnh Tây Nguyên là 60.270 tỷ đồng, bao gồm vốn ngân sách nhà nước (kể cả vốn ODA), vốn FDI và các nguồn vốn khác.
Hy vọng rằng trong tương lai không xa trên bản đồ du lịch cả nước, Gia Lai trong đội hình du lịch Tây Nguyên sẽ luôn hấp dẫn du khách đến từ mọi miền.
Thanh Phong